آیت الکرسی

در اهمیت و فضیلت این آیه همین بس که از پیامبر گرامی اسلام ص نقل شده است که از ابی بن کعب سؤال کرد و فرمود: کدام آیه برترین آیه کتاب اللَّه است؟ عرض کرد: اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ، پیامبر ص دست بر سینه او زد و فرمود: دانش بر تو گوارا باد، سوگند به کسی که جان محمد ص در دست او است این آیه دارای دو زبان و دو لب است که در پایه عرش الهی تسبیح و تقدیس خدا میگوید.

چرا آیت الکرسی این قدر با فضیلت شمرده می شود؟ از کجا فهمیدند که این دو آیه سوره بقره، آیت الکرسی است؟
در پاسخ به مطالب ذیل توجه کنید :

1- در اهمیت و فضیلت این آیه همین بس که از پیامبر گرامی اسلام ص نقل شده است که از ابی بن کعب سؤال کرد و فرمود: کدام آیه برترین آیه کتاب اللَّه است؟ عرض کرد: اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ، پیامبر ص دست بر سینه او زد و فرمود: دانش بر تو گوارا باد، سوگند به کسی که جان محمد ص در دست او است این آیه دارای دو زبان و دو لب است که در پایه عرش الهی تسبیح و تقدیس خدا میگوید.
در حدیث دیگری از علی ع از پیامبر ص میخوانیم که فرمود:
سید القرآن البقره و سید البقره آیه الکرسی یا علی ان فیها لخمسین کلمه فی کل کلمه خمسون برکه : برگزیده قرآن سوره بقره و برگزیده بقره، آیه الکرسی است، در آن پنجاه کلمه است و در هر کلمه‏ای پنجاه برکت است.
و در حدیث دیگری از امام باقر ع آمده است: هر کس آیه الکرسی را یک بار بخواند، خداوند هزار امر ناخوش آیند از امور ناخوش آیند دنیا، و هزار امر ناخوش آیند از آخرت را از او بر طرف میکند که آسان‏ترین ناخوش آیند دنیا، فقر، و آسان‏ترین ناخوش آیند آخرت، عذاب قبر است.
روایات در فضیلت این آیه شریفه بسیار زیاد است و در کتب علمای شیعه و اهل سنت نقل شده است با دو حدیث دیگری از رسول اللَّه ص این بحث را پایان میدهیم، فرمود:
اعطیت آیه الکرسی من کنز تحت العرش و لم یؤتها نبی کان قبلی

: آیه الکرسی از گنجی زیر عرش الهی به من داده شده است و به هیچ پیامبری قبل از من داده نشد .
در حدیث دیگری آمده است که دو برادر به حضور پیامبر ص رسیدند و عرض کردند برای تجارت به شام میرویم، به ما تعلیم دهید چه بگوییم (تا از شر اشرار مصون بمانیم) فرمود: هنگامی که به منزلگاهی رسیدید و نماز عشا را خواندید، موقعی که یکی از شما در بستر قرار میگیرد، تسبیح فاطمه زهرا ع‏
بگوید و سپس آیه الکرسی بخواند ؛ فانه محفوظ من کل شیء حتی یصبح‏

: مسلما او از همه چیز در امان خواهد بود تا صبح، سپس در ذیل این حدیث آمده است که در یکی از منزلگاهها دزدان قصد هجوم به آنها را داشتند اما هر چه تلاش کردند موفق نشدند .

۲- به یقین این همه اهمیت که به آیه الکرسی داده شده است به خاطر محتوای مهم و برجسته آن است .آیه الکرسی مجموعه‏ای از صفات جمال و جلال خداوند است .
اهمیت فوق العاده آیه الکرسی از این نظر است که مجموعه‏ای از معارف اسلامی و صفات خداوند اعم از صفات ذات و فعل، مخصوصا مساله توحید در ابعاد مختلف را در بر گرفته، این اوصاف که به دوازده بخش بالغ میشود و هر کدام میتواند ناظر به یکی از مسائل تربیتی انسان باشد قابل دقت است و به گفته ابو الفتوح رازی هر یک از این صفات، یکی از مذاهب باطله را نفی میکند (و به این ترتیب، دوازده تفکر باطل و نادرست به وسیله آن اصلاح میشود) . بنا بر این باید با محتوا و مضمون آن آشنا شد تا به سر این همه فضیلت پی برد . آیه الکرسی ابتدا از ذات اقدس الهی و مساله توحید اسمای حسنی و صفات او شروع میشود و میفرماید: خداوند هیچ معبودی جز او نیست (اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ).

اللَّه نام مخصوص خداوند و به معنی ذاتی است که جامع همه صفات کمال و جلال و جمال است، او پدید آورنده جهان هستی است، به همین دلیل هیچ معبودی شایستگی پرستش جز او ندارد، و از آنجا که در معنی اللَّه یگانگی افتاده است، جمله لا إِلهَ إِلَّا هُوَ تاکیدی بر آن است.
سپس میافزاید: خداوندی که زنده و قائم به ذات خویش است و موجودات دیگر عالم قائم به او هستند (الْحَیُّ الْقَیُّومُ).

حی از ماده حیات به معنی زندگی است، و این واژه مانند هر صفت مشبهه دیگر دلالت بر دوام دارد و بدیهی است که حیات در خداوند حیات حقیقی است چرا که حیاتش عین ذات او است نه همچون موجودات زنده در عالم خلقت که حیات آنها عارضی است و لذا گاهی زنده‏اند و سپس میمیرند، اما در خداوند چنین نیست، چنان که در آیه ۵۸ سوره فرقان میخوانیم:
وَ تَوَکَّلْ عَلَی الْحَیِّ الَّذِی لا یَمُوتُ، توکل بر ذات زنده‏ای کن که هرگز نمیمیرد. این از یک سو، از سوی دیگر حیات کامل، حیاتی است که آمیخته با مرگ نباشد، بنا بر این حیات حقیقی حیات او است که از ازل تا ابد ادامه دارد اما حیات انسان، به خصوص در این جهان که آمیخته با مرگ است نمیتواند حیات حقیقی بوده باشد لذا در آیه ۶۴ سوره عنکبوت میخوانیم: وَ ما هذِهِ الْحَیاهُ الدُّنْیا إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَهَ لَهِیَ الْحَیَوانُ زندگی این جهان بازیچه‏ای بیش نیست و زندگی حقیقی (از نظری) زندگی سراسری دیگر است! روی این دو جهت حیات و زندگی حقیقی مخصوص خدا است.

زنده بودن خداوند چه مفهومی دارد؟

در تعبیرات معمولی، موجود زنده به موجودی میگویند که دارای نمو- تغذیه- تولید مثل و جذب و دفع و احیانا دارای حس و حرکت باشد ولی باید به این نکته توجه داشت که ممکن است افراد کوته‏بین حیات را در مورد خداوند نیز چنین فرض کنند با این که میدانیم او هیچ یک از این صفات را ندارد و این همان قیاسی است که بشر را در باره خداشناسی به اشتباه میاندازد، زیرا صفات خدا را با صفات خود مقایسه میکند.
ولی حیات به معنی وسیع و واقعی کلمه عبارت است از علم و قدرت بنا بر این وجودی که دارای علم و قدرت بی پایان است حیات کامل دارد، حیات خداوند مجموعه علم و قدرت اوست و در حقیقت به واسطه علم و قدرت موجود زنده از غیر زنده تشخیص داده میشود، اما نمو و حرکت و تغذیه و تولید مثل از آثار موجوداتی است که ناقص و محدودند و دارای کمبودهایی هستند که بوسیله تغذیه و تولید مثل و حرکت آن را تامین میکنند، اما آن کس که کمبودی ندارد این امور هم در باره او مطرح نیست.
و اما قیوم صیغه مبالغه از ماده قیام است، به همین دلیل به وجودی گفته میشود که قیام او به ذات او است، و قیام همه موجودات به او میباشد، و علاوه بر این قائم به تدبیر امور مخلوقات نیز میباشد.

روشن است که قیام به معنی ایستادن است و در گفتگوهای روزمره به هیئت مخصوصی گفته میشود که مثلا انسان را به حالت عمودی بر زمین نشان میدهد، و از آنجا که این معنی در باره خداوند که از جسم و صفات جسمانی منزه است مفهومی ندارد، به معنی انجام کار خلقت و تدبیر و نگهداری است، زیرا هنگامی که انسان میخواهد کاری را انجام دهد برمیخیزد، آری او است که همه موجودات جهان را آفریده، و تدبیر و نگاهداری و تربیت و پرورش آنها را به عهده گرفته است و به طور دائم و بدون هیچگونه وقفه قیام به این امور دارد.
از این بیان روشن میشود که قیوم در واقع، ریشه و اساس تمام صفات فعل الهی است (منظور از صفات فعل، صفاتی است که رابطه خدا را با موجودات جهان بیان میکند) مانند آفریدگار، روزی دهنده، زنده کننده، هدایت کننده، و مانند اینها، اوست که روزی میدهد، اوست که زنده میکند و اوست که میمیراند و اوست که هدایت میکند بنا بر این صفات خالق و رازق و هادی و محیی و ممیت، همه در وصف قیوم جمع‏اند.

و از اینجا روشن میشود اینکه بعضی مفهوم آن را محدود به قیام به امر خلقت و یا فقط امر روزی دادن و مانند آن دانسته‏اند در واقع اشاره به یکی از مصداقهای قیام کرده‏اند در حالی که مفهوم آن گسترده است و همه آنها را شامل میشود، زیرا همانگونه که گفتیم به معنی کسی است که قائم به ذات است و دیگران قیام به او دارند و محتاج به اویند.
در حقیقت حی، تمام صفات الهی مانند علم و قدرت و سمیع و بصیر بودن و مانند آن را شامل میشود و قیوم، نیاز تمام موجودات را به او بازگو میکند و لذا گفته‏اند این دو با هم اسم اعظم الهی است.
سپس در ادامه آیه میافزاید: هیچ گاه خواب سبک و سنگینی او را فرا نمیگیرد و لحظه‏ای از تدبیر جهان غافل نمیشود 

سنه از ماده وسن به گفته بسیاری از مفسران به معنی سستی مخصوصی است که در آغاز خواب روی میدهد، یا به تعبیر دیگر به معنی خواب سبک است، و نوم به معنی خواب، یعنی حالتی است که قسمت عمده حواس انسان، از کار میافتد، در واقع، سنه خوابی است که به چشم عارض میشود، اما وقتی عمیق‏تر شد و به قلب عارض شد، نوم گفته میشود.
جمله لا تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَ لا نَوْمٌ تاکیدی است بر حی و قیوم بودن خداوند زیرا قیام کامل مطلق به تدبیر امور عالم هستی در صورتی است که حتی یک لحظه غفلت در آن نباشد، و لذا هر چیز که با اصل قیومیت خداوند سازگار نباشد، خود به خود از ساحت مقدس او، منتفی است حتی ضعیف‏ترین عاملی که موجب سستی در کار او باشد مانند خواب سبک که در ذات پاک او نیست.
اما اینکه چرا سنه بر نوم، مقدم داشته شده با اینکه قاعدتا فرد قویتر را جلوتر ذکر میکنند، و سپس به فرد ضعیف اشاره مینمایند، به خاطر این است که از نظر ترتیب طبیعی نخست سنه (خواب سبک) دست میدهد و سپس عمیق‏تر شده تبدیل به نوم میگردد.
به هر حال این جمله، اشاره به این حقیقت است که فیض و لطف تدبیر خداوند دائمی است، و لحظه قطع نمیگردد، و همچون بندگان نیست که بر اثر خوابهای سبک و سنگین، یا عوامل دیگر غافل شود.

ضمنا تعبیر به لا تَأْخُذُهُ (او را نمیگیرد) در مورد خواب، تعبیر جالبی است که چگونگی تسلط خواب را بر انسان مجسم میسازد گویی خواب همچون موجود قوی پنجه‏ای است که انسان را در چنگال خود اسیر و گرفتار میسازد، و ناتوانی قویترین انسانها به هنگام بیتابی در برابر آن کاملا محسوس است .
سپس به مالکیت مطلقه خداوند اشاره کرده، میفرماید: برای او است آنچه در آسمانها و زمین است 
و این در واقع پنجمین وصف از اوصاف الهی است که در این آیه آمده، زیرا قبل از آن اشاره به توحید و حی و قیوم بودن، و عدم غلبه خواب بر ذات پاک او شده است.
در واقع این مالکیت، نتیجه همان قیومیت است زیرا هنگامی که قیام به امور عالم و تدبیر آنها و همچنین خالقیت مخصوص ذات او باشد، مالکیت همه چیز نیز از آن او است.

بنا بر این آنچه انسان در اختیار دارد و از آن استفاده میکند، ملک حقیقی او نیست تنها چند روزی این امانت با شرائطی که از ناحیه مالک حقیقی تعیین شده به دست او سپرده شده و حق تصرف در آنها را دارد و به این ترتیب مالکان معمولی موظف‏اند شرائطی را که مالک حقیقی تعیین کرده کاملا رعایت کنند و گرنه مالکیت آنها باطل و تصرفاتشان غیر مجاز است، این شرائط همان احکامی است که خداوند برای امور مالی و اقتصادی تعیین کرده است.
ناگفته پیدا است توجه به این صفت که همه چیز مال خدا است اثر تربیتی مهمی در انسانها دارد، زیرا هنگامی که بدانند آنچه دارند از خودشان نیست و چند روزی به عنوان عاریت یا امانت به دست آنها سپرده شده این عقیده به طور مسلم، انسان را از تجاوز به حقوق دیگران و استثمار و استعمار و احتکار و حرص و بخل و طمع باز میدارد .
در ششمین توصیف میفرماید: کیست که در نزد او جز به فرمانش شفاعت کند (مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ).
این در واقع پاسخی است به ادعای واهی بت پرستان که میگفتند ما اینها (بتها) را به خاطر آن میپرستیم که در پیشگاه خدا برای ما شفاعت کنند همان گونه که در آیه ۳ سوره زمر آمده است ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِیُقَرِّبُونا إِلَی اللَّهِ زُلْفی.
در واقع با یک استفهام انکاری میگوید هیچ کس بدون فرمان خدا نمیتواند در پیشگاه او شفاعت کند، و این جمله نیز تاکیدی است بر قیومیت خداوند و مالکیت مطلقه او نسبت به تمامی موجودات عالم، یعنی اگر میبینید کسانی در پیشگاه خدا شفاعت میکنند (مانند انبیاء و اولیاء) دلیل بر آن نیست که آنها مالک چیزی هستند و استقلال در اثر دارند بلکه این مقام شفاعت را نیز خدا به آنها بخشیده، بنا بر این شفاعت آنان، چون به فرمان خدا است دلیل دیگری بر قیومیت و مالکیت او محسوب میشود.

در اینکه منظور از ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ چیست؟ مفسران احتمالات متعددی داده‏اند، بعضی گفته‏اند منظور از ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ، امور دنیا است که در پیش روی انسان قرار دارد، وَ ما خَلْفَهُمْ به معنی امور آخرت است که پشت سر انسان میباشد و بعضی به عکس معنی کرده‏اند.
بعضی نیز آن را اشاره به اجل انسان، یا اعمال خیر و شر او دانسته‏اند و یا اموری را که میدانند و نمیدانند.
اما با مراجعه به آیات قرآن استفاده میشود که این دو تعبیر در بعضی از موارد در مورد مکان به کار رفته مانند آیه ۱۷ سوره اعراف که از قول شیطان نقل میکند لَآتِیَنَّهُمْ مِنْ بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَیْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ: من از پیش رو و پشت سر و از طرف راست و چپ به سراغ آنها میروم واضح است که در اینجا این دو تعبیر ناظر به مکان است، و لذا چپ و راست را نیز اضافه کرده است.

و گاه به معنی قبل و بعد زمانی است، مانند آنچه در آیه ۱۷۰ سوره آل عمران
آمده، میفرماید: وَ یَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ: شهیدان راه خدا به کسانی که هنوز پشت سر آنها قرار دارند و به آنان ملحق نشده‏اند بشارت میدهند روشن است که در اینجا ناظر به زمان است.
ولی در آیه مورد بحث ممکن است اشاره به معنی جامعی بوده باشد که هر دو را در برگیرد، یعنی خداوند آنچه در گذشته و آینده بوده و هست و همچنین آنچه در پیش روی مردم قرار دارد و از آن آگاه است و آنچه در پشت سر آنها است و از آنان پوشیده و پنهان است، همه را میداند و از همه آگاه است، و به این ترتیب پهنه زمان و مکان، همه در پیشگاه علم او روشن است، پس هر کار- حتی شفاعت- باید به اذن او باشد.

در هشتمین توصیف، میفرماید: آنها جز به مقداری که او بخواهد احاطه به علم او ندارند و تنها بخش کوچکی از علوم را که مصلحت دانسته در اختیار دیگران گذارده است (وَ لا یُحِیطُونَ بِشَیْ‏ءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِما شاءَ).
و به این ترتیب علم و دانش محدود دیگران، پرتوی از علم بی پایان او است.
این جمله نیز در حقیقت تاکیدی است بر جمله سابق، در جهت محدود بودن علم شفیعان در برابر علم پروردگار، زیرا آنها احاطه به معلومات خداوند ندارند، و تنها به آن مقدار که او اراده کند با خبر میشوند.
از این جمله دو نکته دیگر نیز استفاده میشود: نخست اینکه هیچ کس از خود علمی ندارد و تمام علوم و دانشهای بشری از ناحیه خدا است.
او است که تدریجا پرده از اسرار حیرت‏انگیز جهان آفرینش بر میدارد و حقایق جدیدی را در اختیار انسانها میگذارد، و معلومات آنان را گسترش میبخشد.
دیگر اینکه: خداوند ممکن است بعضی از علوم پنهان و اسرار غیب را در اختیار کسانی که میخواهد قرار دهد، و بنا بر این پاسخی است به آنها که تصور میکنند علم غیب برای بشر غیر ممکن است، و نیز تفسیری است برای آیاتی که نفی علم غیب از بشر میکند، یعنی انسان ذاتا چیزی از اسرار غیب نمیداند مگر به مقداری که خدا بخواهد، و به او تعلیم دهد .
تعبیر به لا یُحِیطُونَ نیز اشاره لطیفی است به حقیقت علم که آن یک نوع احاطه است.
در نهمین و دهمین توصیف، میفرماید: کرسی (حکومت) او آسمانها و زمین را در بر گرفته و حفظ و نگاهداری آسمان و زمین برای او گران نیست (وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما).
و در یازدهمین و دوازدهمین، توصیف میگوید: و او است بلند مرتبه و با عظمت (وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ).

۳- اکنون باید دید که آیا آیه الکرسی فقط همین یک آیه است که در بالا گفته شد که از اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ شروع میشود، و به وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ ختم میگردد، یا اینکه دو آیه بعد نیز جزء آن است، بنا بر این اگر در جایی مثل نماز لیله الدفن دستور داده شده آیه الکرسی بخوانند، باید هر سه آیه خوانده شود.

قرائنی در دست است که نشان میدهد، همان یک آیه است.

۱- تمام روایاتی که در فضیلت آن وارد شده و از آن تعبیر به آیه الکرسی کرده همه نشان میدهد که یک آیه بیش نیست.

۲- تعبیر به کرسی فقط در همان آیه اول است و نام‏گذاری به آیه الکرسی نیز مربوط به همین آیه است.

۳- در بعضی از احادیث به همین معنی تصریح شده مانند حدیثی که در امالی شیخ از امیر مؤمنان علی ع نقل شده است که ضمن بیان فضیلت آیه الکرسی از اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ شروع فرمود تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ.

۴- در مستدرک سفینه البحار، از مجمع نقل میکند و آیه الکرسی معروفه و هی الی قوله وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ‏ آیه الکرسی معروف است و آن تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ است .

۵- در حدیثی از امام علی بن الحسین ع میخوانیم که پیامبر اکرم ص فرمود: کسی که چهار آیه از اول سوره بقره و آیه الکرسی و دو آیه بعد از آن و سه آیه از آخر بقره را بخواند، هرگز ناخوشایندی در خودش و مالش نمیبیند و شیطان به او نزدیک نمیشود، و قرآن را فراموش نمیکند .
از این تعبیر نیز استفاده میشود که آیه الکرسی یک آیه است.

۶- در بعضی از روایات وارد شده که آیه الکرسی پنجاه کلمه است و در هر کلمه‏ای پنجاه برکت است شمارش کلمات آیه نیز نشان میدهد که تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ پنجاه کلمه است.

فضیلت و اهمیت آیه :

۱- آیه الکرسی نوری از آسمان است .

۲- آیه الکرسی آیتی از گنج عرش است .

۳- آیه الکرسی باعث ایمنی در سفر است .

۴- آیه الکرسی اعلاء ترین نقطه قرآن است .

۵- ذکر رسول مکرم اسلام در بستر؛ خواندن آیه الکرسی بود .

۶- با خواندن آیه الکرسی انسان دچار هیچگونه آفتی نخواهد داشت .

۷- برای رفع فقر آیه الکرسی موثر است و کمک الهی از غیب می رسد .

۸- همه چیز در آیه الکرسی است یعنی کرسی گنجایش آسمانها و زمین را دارد .

۹- در تنهایی آیه الکرسی بخوانی باعث رفع ترس می شود و از سوی خدا کمک می رسد .

۱۰- آیه الکرسی رادر نماز ها ؛ روزها؛ شبهای ایام هفته ؛ سفرها و در نماز شب و دفن میت بخوانید .

۱۱- هنگام خواب نیز آیه الکرسی بخوانید زیرا با عث می شود خداوند فرشته ای نگهبان و محافظت بگمارد تا صبح سلامت بمانی .

۱۲- هر گاه از درد چشم شکایت داشتی آیه الکرسی بخوانید و آن درد را اظهار نکنید آن درد بر طرف می شود و از آن عافیت می طلبید .

۱۳- پیامبر اسلام (ص) : در خانه ای که آیه الکرسی خوانده شود ابلیس از آن خانه دور می شود و سحر وجادو در آن خانه وارد نمی شود .

۱۴- آیه الکرسی پایه و عرش الهی است و هدف از خواندن آن این است که مردم در عبادت جز خداوند کسی را نپرستند و به ذلت فرو نروندو روح یکتا پرستی ایجاد کنند و از بندگی ناروا آزاد شوند و آیه الکرسی عقلها را بیدار و اله حقیقی را معرفی و خدای دانا و توانا را به مردم می شناساند .

۱۵- وقت غروب ۴۱ بار آیه الکرسی را بخوانی حاجت روا می شوی ۰ ( ۴۱ بار تا علی العظیم بخوان یعنی یک آیه ) مجرب است ۰ و برای رفع هم و غم ؛ شفای مریض ؛ درمان درد؛ رحمت خداوند و زیاد شدن نور چشم آیه الکرسی را مدام بخوانید .

۱۶- اگر مومن آیه الکرسی را بخواند و ثوابش را برای اهل قبول قرار دهد خداوند ملکی را بر او مقرر می کند که برایش تسبیح کند .

۱۷- آیه الکرسی در مزرعه و مغازه پنهان کردن باعث برکت مزرعه و رونق گرفتن کسب است .

۱۸- از پیامبر نقل نموده اند که : این آیه عظیم تر از هر چیزی است که حق تعالی آفریده است .

۱۹- چند چیز حافظه را زیاد می کند یکی از آن خواندن آیه الکرسی است .

۲۰- با خواندن آیه الکرسی را بخوانی تا شب در امان خدا هستی .

۲۱- هر صبح آیه الکرسی را بخوانی تا شب در امان خدا هستی .

۲۲- آسان شدن مرگ بوسیله آیه الکرسی است .

۲۳- آیه الکرسی عضیم ترین آیه در قرآن است .

۲۴- برای حفظ مال و جان آیه الکرسی بخوان .

۲۵- آیه الکرسی ویرانگر اساس شرک است .

۲۶- آیه الکرسی سید سوره بقره است .

آری در بعضی از روایات دستور داده شده است که تا هُمْ فِیها خالِدُونَ بخواند، بی آن که عنوان آیه الکرسی، مطرح باشد.
به هر حال آن چه از قرائن بالا استفاده میشود این است که آیه الکرسی یک آیه بیشتر نیست.

در قرآن کریم آیاتی که بر پیامبر اسلام نازل می شد دارای علت و سببی بود که به اذن

خداوند توسط فرشتگان برای رسول اکرم(ص) فرستاده می شد که در مجموع به آنها شأ ن نزول می گویند.

و سبب نزول آیه الکرسی درسوره بقره احتمالا این بوده که قوم یهود معتقد بود ند که خداوند تبارک وتعالی پس از خلقت آفرینش آسمانها و زمین و… خسته شده و برای رفع خستگی روی کرسی نشست که آیه مبارک آیه الکرسی بر رد عقاید منحرف کننده قوم یهود نازل شد.

رسول اکرم(ص) در هنگام خواندن آیه الکرسی تبسم می کرد ند و می فرمودند : آیه الکرسی گنج بزرگ و رحما نی است که زیر عرش (همان کرسی) به من نازل شدو نیز در روایت آمده است که هنگام نزول آیه الکرسی هزار فرشته تا رسیدن به حضرت رسول اکرم(ص) این آیه مبارک وعظیم را همراهی می کرد.

آیه الکرسی منشأ خیر وبرکتی است که خداوند تبارک وتعالی توسط رسول اکرم(ص)در سوره مبارک بقره به انسان عطا فرموده است و خداوند می فرماید: این آیه عظیم الشأن و با برکت را به بندگانم هدیه می کنم وبه همین دلیل است که پیغمبر عزیر ما به پیروانش توصیه می کند که آیه الکرسی را مورد توجه خاص قرار دهند و تلاوت کنند تا از منشأ خیر و برکت آن بهره گیرند.

پیامبر به حضرت علی (علیه السلام) فرمود: ” یا علی ! من سید عربم-مکه سید شهر هاست- کوه سینا سید همه کوه هاست- جبرئیل سید همه فرشتگان است – فرزندانت سید جوانان اهل بهشتند- قرآن سید همه کتاب هاست – بقره سید همه سوره های قرآن است – ودر بقره یک آیه است که آن آیه ۵۰کلمه دارد و هر کلمه ۵۰ برکت دارد و آن آیت الکرسی است.

عبدالله بن عوف گفته است:” شبی خواب دیدم که قیامت شده است و من را آوردند و حساب من را به آسانی بررسی کردند. آنگاه مرا به بهشت بردند و کاخ های زیادی به من نشان دادند. به من گفتند: درهای این کاخ را بشمار ؛ من هم شمردم ۵۰ درب داشت.

بعد گفتند: خانه هایش را بشمار. دیدم ۱۷۵ خانه بود. به من گفتند این خانه ها مال توست. آن قدر خوشحال شدم که از خواب پریدم و خدا را شکر گفتم.

صبح که شد نزد ابن سیرین رفتم و خواب را برایش تعریف کردم.
پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند: با فضیلت ترین آیه ای که بر من نازل شد آیه الکرسی است و آیه الکرسی و سوره توحید عظیم تر از همه چیزهایی است که دون و پست تر از خداست

او گفت : معلوم است که تو آیه الکرسی زیاد می خوانی. گفتم : بله ؛ همین طور است. ولی تو از کجا فهمیدی. گفت برای اینکه این آیه ۵۰ کلمه و ۱۷۵ حرف دارد. من از زیرکی حافظه او تعجب کردم. آنگاه به من گفت : هر که آیه الکرسی را بسیار بخواند سختی های مرگ بر او آسان می شود.

امام کاظم (علیه السلام) فرمود: از بعضی پدران بزرگوارم شنیدم که کسی داشت سوره حمد را می خواند پس حضرت فرمود: هم شکر خدا را به جای آورد و هم به پاداش رسید. بعد حضرت شنید که سوره توحید می خواند فرمود: ایمان آورد و ایمنی به دست آورد و سپس شنید که سوره قدر می خواند فرمود: راست گفت و آمرزیده شد و بعد شنید که آیت الکرسی می خواند فرمود: خداوند خالق امان نامه برایش فرو فرستاد.

زیاد شدن علم و حافظه

پیامبر(صلی الله علیه وآله) روایت کرده است که فرمودند: ۵ چیز حافظه را قوی می گرداند خوردن شیرینی ، گوشت نزدیک گردن ، عدس ، نان سرد و خواندن آیت الکرسی .

عالمی گفته است هر که علم میخواهد بر پنج چیز مواظبت کند: ۱- پرهیزکاری در آشکارا و پنهان ۲- خواندن آیت الکرسی ۳- همیشه با وضو بودن ۴- نماز شب خواندن حتی اگر دو رکعت باشد ۵- غذا خوردن به منظور نیرو گرفتن نه شکم پر کردن.

- آیه الکرسی برای حفظ چشم

بعد از هر نماز دستان را روی چشم بگذارید و بعد از خواندن آیت الکرسی بگویید: “اللهم احفظ حدقتی بحق حدقتی علی بن ابیطالب (علیه السلام)”
رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: چون خدای متعال خواست سوره ی حمد و آیه های شهدالله (۱۸ و ۱۹ آل عمران) و قل اللهم (۲۶ – ۲۷ آل عمران) و سوره توحید و آیه الکرسی را به زمین نازل کند همگی به عرش الهی چنگ زدند در حالی که بین آن ها و خداوند حجابی نبود

- سفر و آیه الکرسی

امام صادق (علیه السلام) فرمود: سفر را با دادن صدقه و یا با خواندن آیت الکرسی آغاز کنید، کسی که در سفر هر شب آیه الکرسی را بخواند هم خودش در سلامت باشد و هم چیزهایی که همراه اوست.

- حاجت و آیه الکرسی

اگر برای کسی کار مهمی پیش آمده باشد و بخواهد که زود انجام شود باید به جایی خلوت برود که در آنجا کسی نباشد و خطی دور خود بکشد و رو به قبله با تواضع بنشیند و ۷۰ بار آیه الکرسی را بخواند ، بدون شک در آن روز حاجات او بر آورده شود و این کار تجربه شده است و شکی در آن نیست.

رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند: هرگاه برای حاجتت از خانه خود بیرون آمدی آیه الکرسی را بخوان که حاجتت به خواست خدا برآورده گردد.

امام علی (علیه السلام) فرمودند: هرگاه یکی از شما اراده حاجتی کند پس صبح روز پنج شنبه در طلب آن بیرون رود و در وقت بیرون رفتن آخر سوره آْل عمران(آیه ۱۹۰تا آخر) و آیه الکرسی و سوره قدر و حمد را بخواند ، زیرا که در خواندن این ها حوائج دنیا و آخرت برآورده می شود.

در روایتی دیگر آمده است: هر کس آیت الکرسی را در وقت غروب بخواند حاجتش برآورده گردد.

آیه الکرسی بعد از نماز

پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند: هر کس آیه الکرسی را بعد از نماز بخواند هفت آسمان شکافته گردد و به هم نیاید تا خداوند متعال به سوی خواننده آیت الکرسی نظر رحمت افکند و فرشته ای را بر انگیزد که از آن زمان تا فردای آن کارهای خوبش را بنویسد و کارهای بدش را محو کند.

رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: یا علی بر تو باد به خواندن آیه الکرسی بعد از هر نماز واجب زیرا بغیر از پیغمبر و صدیق و شهید کسی به خواندن آن بعد از هر نماز محافظت نمیکند و هر کس بعد از هر نماز آیه الکرسی را بخواند مانند کسی باشد که همراه پیامبران خدا جهاد کرده تا شهید شده است و فرمود: بعد از مرگ بلا فاصله داخل بهشت می شود و به جز انسان صدیق و عابد کسی بر خواندن آیه الکرسی مواظبت نمی کند.

در روایتی از امام باقر آمده است: هر کس آیه الکرسی را بعد از هر نماز بخواند از فقر و بیچارگی در امان شود و رزق او وسعت یابد و خداوند به او از فضل خودش مال زیادی ببخشد.

رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند: هر کس آیه الکرسی را بعد از هر نماز واجب بخواند نمازش قبول درگاه حق میگردد و در امان خدا باشد و خداوند او را از بلاها و گناهان نگهدارد.

امام علی (علیه السلام) فرمودند: هرگاه یکی از شما اراده حاجتی کند پس صبح روز پنج شنبه در طلب آن بیرون رود و در وقت بیرون رفتن آخر سوره آْ عمران ( آیه ۱۹۰تا آخر) و آیه الکرسی و سوره قدر و حمد را بخواند ، زیرا که در خواندن این ها حوائج دنیا و آخرت برآورده می شود.